Wat te doen bij onderkoeling?
In winterse omstandigheden is het risico van onderkoeling groot. Onderkoeling kan levensbedreigend zijn en het is van groot belang jezelf en je ploeggenoten in de gaten te houden en tijdig in te grijpen bij de eerste tekenen van onderkoeling.
Onderkoeling treedt niet alleen op als je onverhoopt in het water terecht komt! Het gebeurt ook als je onvoldoende gekleed bent. Bij regen is het risico groter, maar ook als je stil zit en bezweet bent (het begin van de stuurbeurt!!).
Voorkomen is beter…
Open deur: voorkom onderkoeling! Zorg voor goede kleding (wind- en waterdicht).
Krijg jij of je mederoeier het koud, grijp dan in. ‘Het gaat nog wel even’ kan werken tijdens een wandeling in het voorjaar. Op een winterse dag op het water is het een onverantwoord risico!
Dus: stoppen bij de eerste controlepost, warme drank en extra kleren. Pas weer gaan roeien als je opgewarmd bent en/of voldoende gekleed. Neem bij twijfel de verantwoording over: iemand die onderkoelt is heeft dat niet altijd in de gaten!!
Fase 1: ingrijpen vereist
De eerste fase van onderkoeling: rillen; koude, bleke en droge huid; eerst hypervantilatie, daarna langzame en oppervlakkige ademhaling; verwardheid, vermoeidheid en suffigheid. Deze symptomen hoeven niet allemaal voor te komen, wat de constatering van onderkoeling moeilijker maakt.
Maatregelen:
- Voorkom verdere afkoeling, zorg voor een warmere omgeving, wikkel hem/haar in een (isolatie)deken (inclusief hoofd). Vraag indien mogelijk om professionele hulp.
- Geen alcoholische dranken!! Alcohol verwijdt de bloedvaten in de huid. Daardoor krijg je wel een warmer gevoel, maar in werkelijkheid koel je sneller af!
- Warme dranken als thee of soep zijn wel aan te bevelen, op voorwaarde dat iemand aanspreekbaar is en het zelf aan kan pakken en opdrinken.
- Laat het opwarmen niet te snel verlopen (dus niet onder een warme douche of warm bad). Hierdoor verwjden de bloedvaten zich en zal de bloeddruk vrij plotseling dalen. Er kan dan een collaps met bewustzijnsverlies optreden.
- Wrijf het slachtoffer niet warm, dit kan leiden tot beschadiging van de huid en verder warmteverlies omdat de vaten in de huid gaan openstaan en er nog meer warmte wordt afgevoerd.
- Wees voorzichtig met gebruik van kruiken, dit leidt gemakkelijk tot brandwonden omdat het slachtoffer de temperatuur niet goed kan waarnemen.
Fase 2: acuut ingrijpen vereist: diepe onderkoeling
Slachtoffer stopt met rillen. Dalend bewustzijn, verminderde reflexen; hartslag neemt af; spieren worden stijf; mogelijk blauwe lippen, oren, vingers en tenen.
- Direct 112 (laten) bellen!
- Voorkom verdere afkoeling, knip evt. natte kleding weg
- Voorkom onnodige bewegingen of verplaatsing van het slachtoffer
- Wikkel het slachtoffer bij voorkeur in een (voor verwarmde) deken
- Geef niets te eten of te drinken
Bij omslaan
Breng eerst je zelf in veiligheid. Zorg voor een warme plek en droge kleren. De boot komt later.